İşçi Ücretinden Kesilen Cezalar

İş Kanunu’nun 32 maddesine göre “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar” olarak tanımlanmıştır. İşyerinde işlerin düzen ve disiplini için yürütülebilmesi için bazı kurallara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kurallara uymayan işçiler için bazı disiplin cezaları uygulanır. Bu disiplin cezalarında birisi de 4857 sayılı İş Kanunu 38. Mad. göre Ücret Kesme Cezasıdır.

İş Kanununa göre İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası verilmesi mümkün değildir.

İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde gösterilen sebepler dışında ücret kesimi cezası İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamayacağı hükme bağlamıştır. Uygulanacak para cezasının üst sınırı işçinin 2 günlük ücretidir. Örneğin, işçinin 4 gündeliği tutarında para cezası uygulanması durumunda; söz konusu miktarın 2 gündeliği birinci ayda, kalan 2 gündelik bakiye de ikinci ayda kesilebilecektir.

Ücretten kesilen bu cezalar işverenin kasasında kalmaz. Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de Kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır.

Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur. Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. Bu kurulun kimlerden teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı “işçi ücretlerinden ceza olarak kesilen paraları kullanmaya yetkili kurulun teşekkülü ve çalışma esaslarını hakkında yönetmelik” te belirlenmiştir.

Yasaya aykırı ücret kesme cezası vermek veya kesintinin sebep ve hesabını bildirmeyen işveren veya vekiline 2011 yılı için 443,00 TL para cezası uygulanacaktır.

Ceza Paralarının Kullanılacağı Yerler

Toplanan ceza paraları, işçilerin;

a) Mesleki eğitimleri,

b) İş sağlığı ve güvenliği konularındaki eğitimleri,

c) Sosyal hizmetleri,

ç) Yürütülen sosyal hizmetlerin kalitesinin iyileştirilmesi ve bu kapsamda ortaya çıkacak teknik ihtiyaçlar,

için kullanılır. Ayrıca, eğitim tesislerinin yapımı, tefrişi ve işletilmesi için harcanır.

Mehmet Fatih Geleri

İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı