4 Ekim 2012 Perşembe

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları


a) Tanım

 
Gayrimenkul yatırım ortaklığı, Sermaye Piyasası Kanunu Seri VI No:11 tebliği ile belirlenmiş usul ve esaslar dahilinde, gayrimenkullere, gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına, gayrimenkul projelerine, gayrimenkule dayalı haklara ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapabilen, belirli projeleri gerçekleştirmek üzere adi ortaklık kurabilen ve ilgili tebliğinde izin verilen diğer faaliyetlerde bulunabilen sermaye piyasası kurumlarıdır. 21.08.2006 tarihli SPK verilerine göre 1.098,5 milyon YTL toplam değere sahip bulunmaktadır.
 
b) Portföy Kazançlarının Vergilendirilmesi
 
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları 5422 sayılı eski Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8 inci maddesine, 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ise 5 inci maddesine göre kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Buna göre gayrimenkul yatırım ortaklıkları kurumlar vergisi beyannamelerini portföy kazançları üzerinden hesapladıkları kurum kazançlarını istisna ederek beyan edeceklerdir.
 
5520 sayılı Kurumlar Vergisinin 15 inci maddesine göre gayrimenkul yatırım ortaklıklarına ait kazançların dağıtılsın ya da dağıtılmasın %15 oranında tevkifata tabi tutulacağı belirtilmiştir. Ancak, aynı Kanunla tanınan yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından yeni kararlar alınıncaya kadar, Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 sayılı eski KVK kapsamında vergi oranlarına ve diğer hususlara ilişkin olarak yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararlarında yer alan düzenlemeler, yeni KVK’da belirlenen yasal sınırları aşmamak üzere geçerliliğini koruyacaktır.
  
Dolayısıyla gayrimenkul yatırım ortaklıklarının, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre stopaj yükümlülüğü bulunmakta olup halen yürürlükte olan oran %0’dır. Ancak bu oranın ilerleyen dönemlerde değişmesi ve bu ortaklıkların da stopaj öder hale geleceği beklenmektedir.
 
Uygulanacak vergi kesintisi, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği döneme ait muhtasar beyanname ile, yani 2006 dönemi için Nisan 2007 muhtasarı ile beyan edilecektir. Beyan edilecek vergilerden yatırım ortaklıkları, kazançların elde edilmesi sırasında, Kanunun 15 inci maddesi uyarınca kendilerinden kesilen vergileri, vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine ödenmiş olmak şartıyla, Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre kurum bünyesinde yapacakları vergi kesintisinden mahsup edebileceklerdir. Mahsup edilemeyen kesinti tutarı mükellefin başvurusu halinde red ve iade edilecektir.
 
c) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Menkul Kıymet İşlem Kazançlarının Vergilendirilmesi
 
2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmadan önce gayrimenkul yatırım ortaklıklarının menkul kıymet işlemlerinden elde ettikleri gelirler üzerinden GVK’nın Geçici 67 nci maddesi hükmünce 01.01.2006 tarihinden başlamak üzere %15 oranında vergi kesintisi yapılmaktaydı. Bahsi geçen BKK ile birlikte 23 Temmuz 2006 tarihinden itibaren başlayan yeni uygulama ile birlikte mevcut oran %10’a çekilmiştir. Menkul kıymet yatırım ortaklıklarından farklı olarak gayrimenkul yatırım ortaklıklarının menkul kıymet kazançlarının vergilemesinde 1 Ekim 2006’dan sonra da %10 oranı geçerli hale gelmiştir.
 
Bu işlemler üzerinden kesilen vergilerin portföy kazancı üzerinden kesilen vergilerden nasıl mahsup edileceği yeni Kurumlar Vergisi Kanunu madde 34’de açıklanmıştır. Buna göre, KVK 15 inci maddesi uyarınca kendilerinden kesilen vergileri, vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine ödenmiş olmak şartıyla, Kanunun 15 inci maddesine göre kurum bünyesinde yapacakları vergi kesintisinden mahsup edebileceklerdir. Mahsup edilemeyen kesinti tutarı mükellefin başvurusu halinde red ve iade edilecektir.
 
d) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Hisse Senetlerinin Alım Satım Kazancı
 
Gelir Vergisi Kanunu’nun 5527 sayılı Kanun ile değişmezden önceki şekline göre hisse senetleri alım satım kazancı dolayısıyla stopaj istisnasından yararlanacak sadece menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetleri idi. Ancak 5527 sayılı Kanunla birlikte menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım satım kazançlarından ilgili fıkra hükümlerinin uygulanmayacağı ibaresi kaldırılmış ve böylece İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç olmak üzere tüm hisse senetlerinin alım satım kazancının 1 Ekim 2006 tarihinden itibaren vergi kesintisine tabi tutulması kararlaştırılmıştır.
 
Dolayısıyla 5527 sayılı Kanun öncesi ve sonrası için gayrimenkul yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım satım kazançları her halükarda vergi kesintisine tabi tutulacak ancak 01.01.2006 tarihi ile 23.07.2006 tarihi arasında alım satım kazançları %15 iken bu tarihten itibaren kullanılacak stopaj oranı %10 olacaktır.
 
Sonuç
 
Yukarıda açıklandığı üzere, gayrimenkul yatırım ortaklıkları gerek 5422 gerekse 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunlarında teşvik edilmektedirler. Halen yeni Kurumlar Vergisi Kanunundaki belirtilen oran olan %15’den değil, ilgili bir Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmadığı için %0’dan stopaja tabi tutulan GYO’lar için yeni bir stopaj oranı açıklanacağı beklense de, halen üzerinde bulundurduğu vergi teşvikleri sayesinde diğer kurumlara göre önemli bir yatırım avantajı sağladığı açıktır.
 
Kaynaklar:
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
5422 Sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu
2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
Seri VI No: 11 Nolu SPK Tebliği

Hasan Sarıçiçek (SMMM)